Funkcjonowanie urzędu podatkowego w Królestwie Norwegii
1. Wstęp
Norweski Urząd Podatkowy (Skatteetaten), to instytucja złożona, która od swego powstania przeszła szereg reform i stanowi obecnie nowoczesną instytucję sprawnie zarządzającą polityką podatkową i nią regulującą. Skatteetaten zajmuje się ewidencją ludności, ustalaniem wysokości podatków, pobieraniem należności podatkowych, podatkiem od darowizn oraz podatkiem VAT. Główne zadania Urzędu to wyliczenie i wystawienie zaliczek na podatek (forskuddsskatt), kontrola podstawy zobowiązań od osób podlegających opodatkowaniu i strony trzeciej, ustalanie oraz kontrola składek na ubezpieczenie społeczne oraz podatków od nieruchomości, ustalanie i pobieranie podatku VAT oraz podatku od darowizn, kontrola oraz nadzór nad pobieraniem podatków bezpośrednich oraz opłat od pracodawców przez gminne izby skarbowe, a także zarządzanie danymi ewidencji ludności1. W marcu 2014 roku Ministerstwo Finansów ogłosiło przejęcie kompetencji Urzędu Celnego w zakresie pobierania ceł i podatku VAT przy imporcie towarów na teren Norwegii.
Urząd podlega Centrali Urzędu Podatkowego (Skattedirektoratet) i zatrudnia ok. 6 000 pracowników. Na skutek reformy z 2006 roku funkcjonuje w ramach pięciu regionów – od regionu na północy Norwegii do południa. Jest to Urząd nowoczesny o długiej historii i tradycji, podlegający jednak zmianom na skutek zmian w strukturach społecznych. Kolejne reformy miały na celu przybliżenie działalności Urzędu do obywatela i zapewnieniu mu jak najbardziej przyjaznego podejścia do pobierania podatków i opłat. Funkcjonowanie Urzędu odgrywa ogromną rolę w funkcjonowaniu Norwegii jako państwa dobrobytu, ponieważ to właśnie z wpływów podatkowych, jak i dochodów z wydobycia ropy naftowej, finansowane są socjalne zabezpieczenia dla słabszych grup zawodowych oraz osób wykluczonych ze środowiska pracy.
Celem pracy jest opisanie reform z roku 1911, 1922 oraz 2006 oraz opisaniu funkcji tego urzędu w ramach funkcjonowania Norwegii jako państwa dobrobytu.
2. Funkcje, jakie spełnia norweski system podatkowy
Polityka podatkowa rozwijana jest w Norwegii już od średniowiecza. Głównym jej zadaniem jest zapewnienie państwu odpowiedniego poziomu dochodu. Jednocześnie zadaniem Norwegii jako państwa dobrobytu jest zapewnienie obywatelom odpowiedniego poziomu życia za pomocą m.in. sprawnie funkcjonującej polityki podatkowej, pozwalającej na finansowanie przez państwo podstawowych dziedzin życia publicznego.
Norweski Urząd Podatkowy podlega Ministerstwu Finansów (Finansdepartementet). Jedną z głównych gałęzi działań Ministerstwa jest zarządzanie polityką podatkową w celu zapewnienia państwu, województwom i gminom odpowiednich dochodów przeznaczanych na funkcjonowanie m.in. służby zdrowia, finansowanie edukacji, infrastruktury i tym podobne1. Wpływy z podatków zapewniają sektorowi publicznemu odpowiednie dochody, jednocześnie dokonując sprawiedliwego podziału dochodów obywateli. Obok podatków zastosowanie mają dodatkowe opłaty, pozwalające na redukcję oddziaływania szkodliwych dla zdrowia i środowiska produktów2. Tym samym kładzie się nacisk na to, żeby system podatkowy nie nakładał na podatników wysokich kosztów administracyjnych, ale przyczyniał się do wysokiego tworzenia wartości dodanej i dobrego spożytkowania zasobów w społeczeństwie. Podatki i opłaty spełniają jednocześnie ważną rolę w regulacji koniunktury, a system podatkowy przyczynia się do automatycznej mobilizacji gospodarki, powodując większe wpływy w okresach dobrej koniunktury, a mniejsze w okresach złej.
Norweski Urząd Podatkowy podlega Ministerstwu Finansów (Finansdepartementet). Jedną z głównych gałęzi działań Ministerstwa jest zarządzanie polityką podatkową w celu zapewnienia państwu, województwom i gminom odpowiednich dochodów przeznaczanych na funkcjonowanie m.in. służby zdrowia, finansowanie edukacji, infrastruktury i tym podobne1. Wpływy z podatków zapewniają sektorowi publicznemu odpowiednie dochody, jednocześnie dokonując sprawiedliwego podziału dochodów obywateli. Obok podatków zastosowanie mają dodatkowe opłaty, pozwalające na redukcję oddziaływania szkodliwych dla zdrowia i środowiska produktów2. Tym samym kładzie się nacisk na to, żeby system podatkowy nie nakładał na podatników wysokich kosztów administracyjnych, ale przyczyniał się do wysokiego tworzenia wartości dodanej i dobrego spożytkowania zasobów w społeczeństwie. Podatki i opłaty spełniają jednocześnie ważną rolę w regulacji koniunktury, a system podatkowy przyczynia się do automatycznej mobilizacji gospodarki, powodując większe wpływy w okresach dobrej koniunktury, a mniejsze w okresach złej.
W ramach systemu podatkowego wnoszonych jest powyżej 1 200 miliarda koron do norweskiego budżetu państwa, stanowiąc powyżej 40% łącznego PKB, a także tworząc najważniejszą podstawę finansowania zadań państwa dobrobytu i budowania sieci bezpieczeństwa socjalnego w Norwegii.
Występujące w Norwegii podatki można podzielić na dwie grupy – są to podatki bezpośrednie i pośrednie1. Podatki bezpośrednie obejmują m.in. podatek dochodowy od osób fizycznych i prawnych, podatek od nieruchomości oraz podatek od darowizn. Stanowią one ok. 72% łącznych wpływów z podatków i opłat. Z tego 46% to podatek od osób fizycznych, łącznie ze składkami na ubezpieczenie społeczne oraz podatkiem od nadwyżki dochodów (toppskatt), a 30% to podatek od osób prawnych, łącznie z przedsiębiorstwami naftowymi. Wpływy podatkowe z przedsiębiorstw ze stałego lądu wynoszą 8%.
Podatki pośrednie obejmują podatek VAT, opłaty szczególne oraz cła. Łącznie stanowią ok. 28% wpływów z podatków i opłat. Podatek VAT stanowi najwyższe źródło dochodu wśród podatków pośrednich i wynosi 19% łącznych podatków i opłat, podczas gdy opłaty szczególne stanowią 8%. Opłaty celne odgrywają mniejszą rolę w dochodach podatkowych.
Wykres kołowy 2.1. Naliczone podatki i opłaty w miliardach koron. Dane z 2013 roku.
Źródło: Ministerstwo Finansów
System podatkowy oddziałuje na ofertę pracy, konsumpcję, oszczędności i inwestycje, dlatego ważne jest zapewnienie funkcjonowania systemu podatkowego w oparciu o podstawowe zasady gwarantujące wykorzystanie istniejących w społeczeństwie zasobów w możliwie jak najbardziej efektywny sposób. Te zasady są osiągalne poprzez:
– wykorzystanie w pierwszej kolejności podatków i opłat przyczyniających się do lepszego zużycia zasobów (np. opłaty od zanieczyszczania środowiska),
– potem skorzystanie z neutralnych podatków, które nie wpływają na wybory producentów i konsumentów (np. opodatkowanie rentowe od gruntów w przemyśle naftowym i energetycznym),
– na końcu poprzez zużycie podatków obrotowych w celu osiągnięcia najkorzystniejszego poziomu podatkowego i podziału.
W Norwegii jako państwie dobrobytu poziom wpływów z podatków i opłat musi być utrzymywany na dość wysokim poziomie w celu sfinansowania publicznych zadań. Na skutek reformy z 1992 roku system podatkowy oparty jest o zasady szerokiej podstawy podatkowej,1 niskich stawek oraz symetrycznego traktowania dochodów i wydatków. Wyjątek w tym systemie podatkowym stanowi opodatkowanie związane ze szczególnymi grupami społecznymi, które czynią ten system bardziej skomplikowany i nakładają podwyższone stawki na inne podatki i opłaty.
Funkcje, jakie spełnia norweski system podatkowy są wielorakie, są też skierowane do różnych grup społecznych, starając się być bodźcem do podjęcia pracy. System ten przeszedł szereg reform i jest ciągle ulepszany wraz ze zmianami zachodzącymi w społeczeństwie.
3. Reforma podatkowa z 1911 roku
W związku z ogromnymi zmianami społecznymi na początku wieku XX, rozpoczęto prace nad utworzeniem nowej ustawy podatkowej. Rezultatem tych prac było powstanie ustawy podatkowej z 1911 roku, która stanowiła kamień milowy w norweskiej historii. Największą zmianą tej ustawy było wprowadzenie obowiązkowych zeznań podatkowych1. Dokładne zeznanie zamiast szacunkowego wpływało na bardziej sprawiedliwe i prawidłowe rozliczenie podatkowe, udzielając jednocześnie dostępu do większej części rzeczywistego fundamentu podatkowego. Zobowiązywało jednocześnie obywateli do rzetelnego przekazywania informacji, wyrażającego się poprzez zaufanie państwa w stosunku do obywateli i odwrotnie oraz demokratyzację społeczeństwa. Na początku obowiązek złożenia zeznania dotyczył obywateli zarabiających powyżej ustalonej kwoty, jednocześnie gminy mogły tę granicę obniżyć i wprowadzić obowiązek złożenia zeznania wszystkim obywatelom podlegającym opodatkowaniu. Zeznanie, zgodnie z ustawą, zawierać miało następujące dane:
a) Imię i nazwisko podatnika, stanowisko, mieszkanie oraz adres.
b) Liczbę osób będących na utrzymaniu podatnika.
c) Szczegółowe sprawozdanie z podlegającego opodatkowaniu majątku oraz zadłużenia, które podlega odpisane od majątku.
d) Szczegółowe sprawozdanie z podlegających opodatkowaniu dochodów oraz ich kwoty, a także z wszystkich adekwatnych odpisów.
e) Honorowe zapewnienie, że sprawozdania są prawidłowe i podane zgodnie z rzeczywistym oszacowaniem i przekonaniem.
Ustawa podatkowa wprowadziła także obowiązek złożenia oddzielnego sprawozdania z działalności gospodarczej wszystkim osobom pracującym na roli, jednocześnie gminny samorząd mógł zwolnić dane gospodarstwo z tego obowiązku w przypadku posiadania posiadłości o wartości mniejszej niż podana. Równocześnie postanowienia te mogły być rozszerzone na osoby prowadzące działalność gospodarczą w obrębie leśnictwa i rybołówstwa. Podlegające opodatkowaniu przedsiębiorstwa musiały jednocześnie obok zeznania zdawać roczne rozliczenie i księgowość, ale tylko na wezwanie władz podatkowych. Banki, prawnicy i inni zarządzający pieniędzmi w imieniu podatników zostali obłożeni obowiązkiem udzielenia informacji o środkach, jakie podatnik posiada. Tego typu informacje miały być dostępne władzom podatkowym na żądanie. Pomimo tego że to sprawozdanie podatnika miało być centrum prac rozliczeniowych, to ustawa zawierała także postanowienie o tym, że pracodawca mógł na specjalne wezwanie władz podatkowych udzielić informacji o dochodach podatnika. Co roku władze podatkowe musiały zwrócić się z takim żądaniem do pracodawcy, bez specjalnego wezwania nie musiał udzielać takiej informacji. W celu rozpatrywania zeznań powołana została specjalna rada rozliczeniowa, tzw. likningsråd, posiadały ją szczególnie liczne pod względem ludności gminy i zajmowały się samym rozliczeniem, dostarczając informacji gminnej instytucji podatkowej likningsnemd o majątku, dochodach i klasie podatkowej osób fizycznych. Natomiast to likningsnemd rozliczała osoby prowadzące działalność gospodarczą. Na końcu procesu to likningsnemd dokonywała ostatecznego wyliczenia podatku każdemu podatnikowi. Nowa ustawa weszła w życie w 1913 roku. Bezpośredni kontakt między podatnikiem a władzami podatkowymi był bardzo istotny. Jeżeli likningsråd lub likningsnemd uznawały informacje za niepełne lub wątpliwe, kontaktowały się z podatnikiem, który miał możliwość ustnego wytłumaczenia się. W początkowym okresie wiele zeznań było niepełnych lub nie były wcale składane, co początkowo nie było karalne, a władze podatkowe dokonywały jak najbliższych rzeczywistości szacunków. Z czasem zaczęło się to jednak zmieniać i dążono do pełnego obowiązku złożenia zeznania.
4. Reforma podatkowa z 1992 roku
Reforma z roku 1992 miała służyć uproszczeniu systemu podatkowego, o co ubiegano się już od długiego czasu. Głównym celem było zrównanie i równe traktowanie różnorodnych przedsiębiorstw i zakładów, różnorodnych rodzajów inwestycji i umiejscowienia kapitału, różnego rodzaju dochodów kapitałowych, różnorodnych form posiadania i różnorodnych sposobów inwestowania. Zasada neutralności stała się punktem wyjściowym reformy.
System podatkowy przed reformą z 1992 roku charakteryzowały wysokie stawki podatku i nierówne traktowanie podmiotów. Głównymi celami reformy były:
– bardziej efektywna lokacja zasobów poprzez większą neutralność i znacznie niższe stawki podatkowe w opodatkowaniu dochodów zakładowych i kapitałowych, a także poprzez zwiększone zastosowanie opłat, które sprzyjają efektywności w gospodarce,
– sprawiedliwe opodatkowanie kapitału poprzez ujednolicenie opodatkowania dochodów i zysków z kapitału, a także poprzez zredukowanie możliwości obejścia opodatkowania,
– prostszy system podatkowy poprzez usunięcie specjalnych i szczególnych zasad oraz zarządzeń, a także poprzez przeprowadzenie bardziej konsekwentnego obowiązku podatkowego,
– stabilność w regułach podatkowych na przestrzeni czasu poprzez budowanie systemu podatkowego na określonych zasadach z możliwie jak najmniejszą liczbą wyjątków.
Reforma podatkowa z 1992 roku obejmowała zarówno pracobiorców, ubezpieczonych, przedsiębiorstwa, jak i osoby prowadzące działalność gospodarczą. Ważną cechą reformy podatkowej było wprowadzenie dwóch podstaw podatkowych: przychód po odjęciu kosztów uzyskania przychodu i odpisów, a więc dochód do opodatkowania (alminnelig inntekt), który opodatkowuje się stawką 28% oraz przychód osobisty (personinntekt) (z wynagrodzeń za pracę, z działalności gospodarczej, z emerytalnych świadczeń), który podlega naliczeniu składki na ubezpieczenie społeczne i podatku nadwyżkowego (tzw. topskatt). Dla osób prowadzących działalność gospodarczą alminnelig inntekt oznacza zyski z prowadzonej działalności.
Ustalono następujące zasady, przyświecające reformie:
– neutralność – wszystkie dochody z różnego typu kapitału opodatkowuje się tą samą efektywną stawką podatkową, tak żeby podatek w jak największym stopniu był ten sam niezależnie od dyspozycji podatnika. Zasada ta obejmuje równe traktowanie pomiędzy przedsiębiorstwami a osobami, pomiędzy różnymi formami oszczędzania, inwestycji i prowadzenia działalności, pomiędzy różnorodnymi formami posiadania, finansowania, pomiędzy nowymi a rozwiniętymi przedsiębiorstwami, a także między zyskami a innymi dochodami kapitałowymi.
– symetria – przychody i opłaty mają być równo traktowane. Ta sama zasada dla umiejscowienia w czasie (periodyzacji) ma stanowić podstawę zarówno dla podlegających opodatkowaniu przychodów i podlegających odpisaniu kosztów.
– kontynuacja – pozycja podatkowa przedsiębiorstw lub kapitału nie powinna być zmieniana przy dziedziczeniu, przekazaniu jako darowizna, fuzji lub innych przedsięwzięciach.
– współgranie – strata może być przenoszona jako odpis podatkowy od zysku
– niskie stawki podatkowe – niższe stawki podatkowe redukują odchylenia pomiędzy społeczną opłacalnością a prywatną różnorodnych dyspozycji, tym samym redukując motywy unikania opodatkowania
– lepsza podstawa do opodatkowania – ma na celu bliższe współoddziaływanie między rzeczywistymi przychodami a podstawą do opodatkowania, dając tym samym podstawę do bardziej efektywnego zastosowania zasobów.
Kolejnymi dwiema zasadami, jakimi kierowano się przy tworzeniu reformy, były:
– zasada zdolności podatkowej – powinno się brać pod uwagę zdolność podatkową każdego podatnika,
– uwzględnienie rozdziału – celem systemu podatkowego jest przyczynienie się do zredukowania różnic w przychodach po opodatkowaniu. To może zostać osiągnięte częściowo przez progresywne stawki podatkowe, a częściowo przez różnorodne odpisy. Dodatkowo podstawa podatkowa powinna być najbardziej jak to możliwe w zgodności z rzeczywistymi dochodami.
W związku z reformą ustalono znaczne zmiany w ustanawianiu podlegającego opodatkowaniu przychodu przedsiębiorstwa. Uchwalono nowy podział grup saldo oraz zmiany w stawkach amortyzacyjnych. Zmiany niosły ze sobą większą zgodność między ekonomicznym spadkiem wartości pojedynczych środków pracy przedsiębiorstwa a podlegającą opodatkowaniu amortyzacją.
Ustalone zostały wytyczne dla zminimalizowania społeczno-ekonomicznych kosztów przy opodatkowaniu:
– najpierw stosuje się podatki korygujące rynek, mające się przyczynić do bardziej efektywnego wykorzystania zasobów, jednocześnie dostarczając dochodów władzom publicznym,
– potem stosuje się neutralne podatki tak daleko jak to możliwe, a więc podatki nie wpływające na wybory producentów i użytkowników,
– na koniec stosuje się podatki obrotowe w celu osiągnięcia zażyczonego poziomu dochodów podatkowych. Podatki obrotowe wpływają na stosunki cenowe pomiędzy różnorodnymi towarami i usługami i wpływają na dopasowania w sektorze prywatnym (oferta pracy, oszczędności, konsumpcja).
Lepsza podstawa opodatkowania, niskie stawki podatkowe, symetryczne traktowanie przychodów i kosztów redukują społeczno-ekonomiczne koszty przy opodatkowaniu i zapewniają sprawiedliwy system podatkowy, gdzie wszyscy podatnicy są traktowani na równi. Tego typu reformy zostały wprowadzone w latach 80. i 90. w wielu innych krajach. Reforma pozytywnie wpłynęła na norweską gospodarkę.
5. Reforma podatkowa z roku 2006.
W 2006 roku Urząd Podatkowy ustanowił przeprowadzenie reorganizacji, która miała się rozpocząć w 2008 roku. W 2008 roku urząd przeszedł reorganizację w ramach tzw. ROS (reorganisering av skatteetaten), która była największym dotychczasowym projektem Urzędu Podatkowego. W styczniu 2008 roku zniesiony został trójpoziomowy rozdział urzędów na miejskie (likningskontor), gminne (skattefogdkontor) oraz wojewódzkie (fylkesskattekontor), a zastąpione zostały nazwą ogólną: urząd podatkowy, tzn. skattekontor. Tym samym podatnik może zgłosić się do jednego miejsca we wszystkich kwestiach zamiast do trzech. Od 2008 roku urzędy są zorganizowane w obrębie 5 regionów, które podlegają Dyrektoratowi Podatkowemu (Skattedirektoratet) i są prowadzone przez liderów regionalnych. Tych 5 regionów, to skatt nord (podatki północ), skatt Midt-Norge (podatki środkowa Norwegia), skatt vest (podatki zachód), skatt øst (podatki wschód), skatt sør (podatki południe). Każdy region jest zorganizowany wokół pięciu funkcji: doradztwo podatnikom (veiledning), ustalanie opodatkowania (fastsetting), kontrola i zastosowanie prawa (kontroll og rettsanvendelse), sprawy kryminalne (skattekrim) oraz ściąganie należności (innkreving). Od 1. stycznia 2008 urząd posiada także jeden wspólny numer telefonu do wszystkich centrów obsługi nowych usług doradczych, linia ta to Skatteopplysning o numerze telefonu 800 80 000. Zamiarem utworzenia tej linii było ulepszenie i ujednolicenie obsługi podatników. Dla profesjonalnych użytkowników takich jak rewizorzy, księgowi i adwokaci ustanowiona została oddzielna specjalna linia. We wszystkich regionach podatnicy otrzymują profesjonalną pomoc przy tzw. okienkach. W 2008 roku było całkowicie 1,5 miliona osób, które odwiedziły urząd podatkowy i otrzymały fachową pomoc. Niestety dłuższy był czas oczekiwania na rozpatrzenie spraw z powodu niedopasowania zasobów ludzkich na skutek reorganizacji.
Oddzielne oddziały pomocy i doradztwa podatnikom ułatwiły obywatelom otrzymanie pomocy bez odwoływania się do struktury organizacyjnej urzędu. Teraz mogą skontaktować się z jakimkolwiek urzędem podatkowym i otrzymać pomoc niezależnie od tego, czy mają pytania dotyczące podatków, ewidencji ludności, darowizn czy podatku VAT. Wspólna linia telefoniczna udziela także pomocy w obrębie całego zakresu działań urzędu. Jest to zorientowana na użytkowników linia, jednolita, niezależna geograficznie, udzielająca jednolitej pomocy wszystkim, którzy się kontaktują za jej pomocą z urzędem. Jest to jednostka ogólnokrajowa z 300 pracownikami umiejscowionymi w 8 miejscach w całym kraju, z główną siedzibą w Leikanger. W 2008 roku odpowiedziała na 2,5 miliona zapytań telefonicznych, podczas gdy w okresie zeznań podatkowych w kwietniu 2008 odpowiedziano na prawie pół miliona zapytań. Przeciętny czas oczekiwania wynosił 2 minuty i 4 sekundy, przy dużych kolejkach telefonicznych może być wybrana opcja oddzwonienia przez urząd na numer telefonu dzwoniącego, nie tracąc przy tym miejsca w kolejce. Prawie 330 000 osób wybrało tę opcję w 2008 roku. Ankiety pokazują, że podatnicy są zadowoleni z tego rozwiązania. Usługa telefoniczna jest otwarta od 8.00 do 15.00 oraz dłużej w okresie kwietnia i grudnia.
2008 rok to także pierwszy rok działalności centrum dla zagranicznych pracobiorców (Servicesenter for utenlandske arbeidstakere) otwartego w Oslo przy współpracy 4 pracujących tam instytucji – Policji, UDI (Dyrektorat ds. Imigrantów), Państwowej Inspekcji Pracy oraz Urzędu Podatkowego. Odwiedziło go w 2008 roku 72 322 osoby i odniósł sukces już w pierwszym roku działalności. Otwarto także międzynarodową stronę internetową www.taxnorway.no w języku norweskim, angielskim i polskim, która dostarcza informacji zagranicznym pracobiorcom, przedsiębiorcom oraz zagranicznym spółkom na terenie Norwegii. Równocześnie aktywnie stosowany jest portal minside.no, za pomocą którego ma się dostęp do elektronicznych rozwiązań urzędu: zamawiania kart podatkowych, dokonywania rejestracji nowego adres zamieszkania, zmiany i dostarczania zeznań podatkowych oraz odczytania rozliczeń podatkowych. W 2008 roku za pomocą elektronicznego systemu 72 000 osób zmieniło kartę podatkową, 33 000 zmieniło adres zamieszkania, 250 000 dokonało zmian w zeznaniach podatkowych i zobaczyło rozliczenie podatkowe. Po raz pierwszy wysłane zostały też PIN-kody w oddzielnych listach zamiast dołączania do kart podatkowych i zeznań podatkowych. Za pomocą PIN-kodów można uzyskać dostęp do wielu rozwiązań i publicznych usług drogą elektroniczną, są to personalne kody, unikatowe dla każdej osoby
Różnego rodzaju reformy z roku 2006, a wprowadzone w życie w 2008 spowodowały lepszą organizację urzędu, a także wprowadziły dużo unowocześnień, które usprawniły funkcjonowanie urzędu.
Podsumowanie
Urząd podatkowy obecnie to nowoczesna scentralizowana instytucja, wychodząca naprzeciw potrzebom społeczeństwa. Ankiety, tzw. brukerundersøkelse, wypełniane kilka razy do roku przez podatników wskazują na ogólne zadowolenie z poziomu usług świadczonych przez urzędników.
Państwo stopniowo przejmowało gminną odpowiedzialność i zadania gminy, a kolejne reformy doprowadziły do utworzenia urzędu nowoczesnego, wychodzącego naprzeciw oczekiwaniom podatników.
Kamieniem milowym w przejściu z rozwarstwionego i wielopoziomowego systemu podatkowego do bardziej czytelnego i ujednoliconego była reforma podatkowa z 1911 roku, w której wprowadzono deklarację podatkową, czyli obowiązkowe zeznanie podatkowe dla pracobiorców i przedsiębiorców. Po odkryciu ropy naftowej w latach 70. ulepszono aparat podatkowy oraz wprowadzono nowy wydział do opodatkowania przemysłu naftowego, z którego dochody przeznaczane są po dziś dzień do finansowania zadań państwa dobrobytu, jakim jest Norwegia.
W 2006 roku dokonała się reorganizacja urzędu, który został scentralizowany i zunifikowany, w związku z czym do każdego urzędu podatkowego można się zwrócić z każdym zapytaniem, a regionalizacja urzędu na 5 regionów podległych Dyrektoratowi ułatwia komunikację między regionami. Utworzenie wspólnej linii telefonicznej łączącej wszystkie kompetencje urzędu oraz niezależnej od regionów stanowi doskonały dowód na to, że dzięki nowoczesnej technologii można udzielać pomocy podatnikom w całym kraju przez telefon. Gdyby pozwolić sobie na wybiegnięcie do przodu do 2021 roku, można by sobie wyobrazić urząd jeszcze bliższy podatnikowi. Na takie myśli pozwolił sobie dyrektor działu informatycznego IT Reidar Nybø, który w 2001 roku wyobraził sobie sytuację za 20 lat, gdzie zwykły podatnik komunikuje się z urzędnikiem twarzą w twarz poprzez ekran komputera po dokonaniu odpowiedniej identyfikacji internetowej. W tej wizji urząd podatkowy połączony jest z urzędem ubezpieczeń społecznych NAV i jest silnie scentralizowany.
Obecny norweski Urząd Podatkowy wyróżnia się swoją nowatorskością i otwarciem na nowe rozwiązania i ułatwienia dla podatników. Współpraca ludzi z myślą o ludziach to ważny wyznacznik pracy współczesnego Urzędu Podatkowego, czyni on z technologicznych usprawnień środek pomocniczy a nie cel sam w sobie. Praca dla norweskiego Urzędu Podatkowego to wiele wyzwań, ale też ciekawa droga w osiąganiu kompetencji i samorozwoju.
Bibliografia:
A. Haugen, På ære og samvittighet. Skatteetatens historie etter 1892., Vigmostad & Bjørke
AS, 2005
Lignings-ABC 2009/2010, 31. wydanie, Gyldendal Norsk Forlag AS 2010, opracowane przez Skattedirektoret
Raport Roczny Urzędu Podatkowego opracowany przez Skattedirektoratet, 2008 rok, w:
Skatteetatens Årsrapport 2008
